Polska gospodarka w 2024 roku: wzrost PKB i zmieniająca się dynamika konsumpcji
Główny Urząd Statystyczny podał szacunkowy wzrost PKB Polski za rok 2024. Wzrost wyniósł 2,9% i jest ponad trzykrotnie lepszy niż średnia unijna i daje nam miejsce w czołówce UE.
Rok 2024 był dla polskiej gospodarki okresem stopniowego odbudowywania dynamiki wzrostu po stagnacyjnym 2023 roku. W pierwszej połowie roku gospodarka wyraźnie przyspieszyła, osiągając wzrost PKB na poziomie 3,5 proc., co stanowiło solidne odbicie po zaledwie 0,1 proc. wzroście w roku poprzednim. Kluczową rolę w tym procesie odegrała rosnąca konsumpcja prywatna, choć inwestycje, które napędzały gospodarkę w 2023 roku, wyhamowały.
Silna pierwsza połowa roku i niespodziewane spowolnienie
Konsumpcja prywatna była głównym motorem wzrostu PKB w 2024 roku, zwłaszcza w pierwszym półroczu, kiedy jej dynamika wynosiła około 4,5 proc. rok do roku. Jednak trzeci kwartał przyniósł zaskakujące spowolnienie – wzrost konsumpcji wyniósł jedynie 0,3 proc. Pomimo solidnego wzrostu realnych wynagrodzeń (11-12 proc. w pierwszym półroczu i 8,6 proc. w trzecim kwartale), Polacy wstrzymali się z wydatkami.
Ekonomiści próbują tłumaczyć ten nagły zastój kilkoma czynnikami. W trzecim kwartale doszło do częściowego odmrożenia cen energii, co wpłynęło na wzrost inflacji. Dodatkowo, południowo-zachodnia część kraju zmagała się z powodzią, a nastroje konsumenckie uległy pogorszeniu pod wpływem geopolitycznej niepewności oraz wspomnień o szokach inflacyjnych z lat 2022-2023. Badania Narodowego Banku Polskiego pokazały, że zarówno osoby mniej zamożne, jak i te z wyższymi dochodami, zwiększyły oszczędności, choć z różnych powodów – jedni obawiali się kosztów życia, drudzy korzystali ze wzrostu dochodów.
Inwestycje i wpływ środków unijnych
Rok 2023 był czasem boomu inwestycyjnego, napędzanego finalizowaniem projektów finansowanych z perspektywy unijnej 2014-2020. Jednak w 2024 roku widoczna stała się okresowa „posucha” w funduszach unijnych, co znacząco spowolniło inwestycje. Dodatkowo, zakończenie wyborczego cyklu inwestycyjnego w samorządach lokalnych spowodowało zmniejszenie dynamiki wydatków inwestycyjnych na poziomie regionalnym.
Optymizm na 2025 rok
Pomimo tych wyzwań, eksperci pozostają optymistyczni co do przyszłości polskiej gospodarki. W 2024 r. wzrost PKB ma być bliski 3 proc., a w 2025 r. oczekuje się poprawy o ok. 1 pkt proc. Kluczowym czynnikiem wzrostu w 2025 r. ma być przyspieszenie tempa inwestycji oraz wysoki wkład popytu konsumpcyjnego.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) prognozuje wzrost PKB Polski na poziomie 3,5% w 2025 roku, natomiast Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) podaje, że wzrost ten wyniesie 3,6%, co plasuje Polskę na trzecim miejscu w UE pod względem dynamiki wzrostu. Bank Millennium przewiduje jeszcze wyższy wzrost, na poziomie 3,7%, a Konfederacja Lewiatan sugeruje, że może on przekroczyć 4%.
Głównymi motorami wzrostu gospodarczego w 2025 roku mają być:
- Inwestycje: Oczekuje się znaczącego wzrostu inwestycji publicznych, zwłaszcza w infrastrukturze, energetyce i samorządach, wspieranych przez fundusze UE z Krajowego Planu Odbudowy.
- Konsumpcja prywatna: Stabilność rynku pracy i wzrost realnych wynagrodzeń powinny przełożyć się na zwiększone wydatki konsumentów, co wpłynie na wzrost gospodarczy.
Wyzwania i ryzyka
Choć prognozy są optymistyczne, istnieją również zagrożenia dla gospodarki:
- Otoczenie zewnętrzne: Polska gospodarka jest uzależniona od sytuacji w strefie euro, szczególnie w Niemczech i Francji.
- Inflacja: Chociaż przewiduje się jej stopniową stabilizację, inflacja w 2025 r. nadal może przekraczać cel NBP.
- Polityka monetarna: Planowane przez NBP stopniowe obniżanie stóp procentowych może mieć wpływ na konkurencyjność eksportu i koszty finansowania inwestycji.
Podsumowanie
Polska gospodarka w 2024 roku wykazała się odpornością na wyzwania i kontynuowała odbudowę po trudnych latach 2020-2023. Kluczowe znaczenie dla dalszego wzrostu będzie mieć stabilizacja nastrojów konsumenckich, sytuacja na rynku pracy oraz dostępność środków unijnych dla kolejnych inwestycji. Prognozy na 2025 rok wskazują na przyspieszenie wzrostu PKB, napędzanego głównie przez inwestycje i konsumpcję. Jeśli te warunki zostaną spełnione, rok 2025 może przynieść dalsze ożywienie gospodarcze.
